10 راهکار تربیت فرزندان در دوران بلوغ

تربیت فرزندان در دوران بلوغ یکی از چالش‌های اصلی والدین می‌باشد، چرا که در این دوران نوجوانان علاوه بر تغییرات فیزولوژیکی از دیگر جنبه‌ها نظیر خلق و خو، رفتار، ارتباط با دوستان و خانواده و مواردی از این قبیل دچار تغییر و تحولاتی می‌شوند. سوال ذهنی اکثر والدین در سنین بلوغ فرزندشان این است که در دوران بلوغ چه کار کنیم؟

آگاهی والدین از نحوه رفتار با فرزندشان در سنین بلوغ تاثیر بسزایی در شکوفایی و رشد اجتماعی و فکری نوجوانان خواهد داشت. در این دوران نوجوانان، از دوران کودکی خود به دوران بزرگسالی گام بر می دارند و به دنبال ایجاد شخصیت و هویت خود هستند تا بتوانند از والدین خود مستقل شده و استقلال بیابند. در این مقاله نگاهی عمیق تر به تربیت فرزندان در دوران بلوغ ، اشتباهات والدین در این دوران، بررسی مشکلات و ارائه راهکارها خواهیم پرداخت.

بلوغ چیست؟

بلوغ مرحله‌‌ای از رشد و تکامل جسمی و روانی است که بدن از نظر جنسی تکامل پیدا کرده و اندام‌های تناسلی شخص فعال می‌شوند، هم زمان با این تغییرات فرد با چالش‌هایی از قبیل استقلال طلبی، بحران هویت و تغییر در روابط روبرو شده که حل آنها به نوجوانان کمک می‌کند که بهترین نتیجه را از روابط ، شغل و زندگی خود بگیرند.

این تغییرات هورمونی با ترشح هورمون‌های تستوسترن در پسران و استروژن در دختران آغاز می‌شود. سن بلوغ در دختران از ۱۲تا ۸ سالگی و در پسران از ۱۱ تا ۱۳ سالگی شروع می‌شود و ممکن است با توجه به شرایط جسمی و محیطی، ممکن است این سن در بعضی افراد زودتر یا دیرتر شروع شود.

نشانه‌های بلوغ در دختران و پسران چیست؟

نشانه‌های بلوغ دردختران و پسران متفاوت می‌باشد. از نشانه‌های بلوغ در پسران می‌توان به بم شدن صدا، رشد موهای زائد، افزایش قد، رشد ماهیچه‌ها، بروز جوش روی صورت و … اشاره کرد و نشانه‌های بلوغ در دختران، بوی بد دهان، رشد سینه‌ها، افزایش قد، شروع سیکل قاعدگی و … می‌باشد.

طرز بیان مسائل بلوغ به کودک و نوجوان

درست است که صحبت درمورد بلوغ نوجوانان برای والدین سخت است و آموزش والدین در این زمینه بسیار حائز اهمیت است. در این سن کم نوجوانان نحوه برخورد والدین با نوجوان تاثیر عمیقی در ادامه زندگی آن ها دارد و باید به نوجوان با حوصله و با مهربانی برخورد کرد و نیازی نیست که همه مسائل را به یکباره بگویید و اطلاعات لازم را تدریجی به فرزند منتقل کنید و سعی کنید دراین مورد صادق باشید و  اگر نمی‌دانید یا مطمئن نیستید، بگویید که بعدا جوابش را می‌گویید به طوری که با شما صمیمی باشد و مسائل خود را با شما مطرح کند.

آموزش نوجوان دختر و پسر برای دوران بلوغ

قطعا نحوه روبرو شدن با بلوغ در نوجوان و دختر و پسرها چالش برانگیز خواهد بود پس نوجوانان به والدین خود نیاز دارند تا والدین به آنها آموزش های لازم را بدهند و این امری ضروری محسوب می شود. بر اثر تغییرات هورمونی که در دوران بلوغ دختران و پسران اتفاق می افتد آموزش از طریق والدین می تواند به آن ها درگذر سریعتر و راحت تر از این دوران پرچالش عبور کنند.

در ادامه بلوغ دختران و بلوغ پسران را به طور جزئی تر توضیح می‌دهیم.

بلوغ دختران

بلوغ در دختران همانطور که می‌دانید زودتر از پسران رخ می‌دهد و معمولا بسته به ژنتیک و عوامل محیطی از سن 8 تا 13 سالگی شروع می‌شود. طرز برخورد با دختر در سن بلوغ در شکل گیری تصور فرد از خود تاثیر بسزایی دارد، لذا نیاز هست که مراحل بلوغ در دختران را به درستی بشناسیم، در زیر این مراحل به ترتیب آورده شده است:

• یکی از نشانه های بلوغ در دختران رشد موها در قسمت‌های مختلف بدن است. که شامل بازوها، پاها، زیر بغل و… می‌باشد.
• رشد قد از نشانه‌های دیگر بلوغ در دختران است. قد می‌تواند بین 5 تا 6 سانتی‌متر در یک سال رشد کند و در اکثر افراد حدودا تا سن 16 سالگی متوقف می‌شود.
• رشد اعضای بدن مانند سینه‌ها یکی دیگر از مراحل بلوغ است که تا سن 17-18 سالگی سینه‌ها کاملا رشد می‌کنند.
• قاعدگی
• افزایش وزن

توجه داشته باشید که رفتار دختران در سن بلوغ به دلیل تغیرات روحی و جسمی این دوران متفاوت می‌شود لذا ممکن است دچار پرخاشگری، حس استقلال طلبی، عصبی و… شوند. در نتیجه نحوه رفتار والدین با دختر خصوصا نحوه رفتار پدر با دختر در دوران بلوغ حائز اهمیت است.

بلوغ پسران

توجه به نکاتی در مورد بلوغ پسران بسیار حائز اهمیت می‌باشد. از آنجایی که بلوغ در پسران دیرتر از دختران اتفاق می‌افتد و به طور متوسط از 11 تا 13 سالگی شروع می‌شود. اگر تا سن 14 سالگی پسران به بلوغ نرسند و در اندام تناسلی و بیضه‌ها رشدی نداشته باشد دچار بلوغ دیررس است. البته اگر قبل از 9 سالگی هم رشد در اعضای بدن اتفاق بیفتد دچار بلوغ زودرس شده است. در ادامه به مراحل بلوغ در پسران اشاره می‌کنیم:

• قد کشیدن
• بزرگتر شدن دست و پاها
• رشد موهای بدن
• پهن شدن سینه و شانه
• تغییرات درونی و رفتاری
• عوض شدن صدا
• تغییرات پوستی

اینکه در دوران بلوغ پسران چه نکاتی را باید رعایت کرد در گذر موفقیت آمیز از دوران بسیار تاثیر گذار خواهد بود، شما هم ممکن است به عنوان فرد نوجوان (در دوران بلوغ ) یا در نقش والد، نگرانی‌ها و سوالاتی در این مورد داشته باشید. در این صورت می‌توانید از مشاوران باتجربه کمک بگیرید. ما در اینجا به طور تخصصی مشاوره روانشناسی نوجوان را انجام می‌دهیم.

خطرات دوران بلوغ

تربیت فرزند در دوران بلوغ یک امر حساس است. از طرفی در این دوران ممکن است به دلیل هیجانات، برخی رفتارهای عجیب را در فرزند نوجوان خود مشاهده کنید. در ادامه خطرات دوران بلوغ که می‌تواند فرزند شما را تهدید کند را شرح می‌دهیم.

• ممکن است در این دوران به فرزند شما سیگار، مواد مخدر، یا مشروبات الکی پیشنهاد شود و اگر شما به فرزند خود نه گفتن را نیاموخته باشید، امکان دارد دچار مشکلاتی شود.
• نوجوانان در صورت بلوغ زودرس امکان دارد دچار مشکلاتی مثل اضطراب و افسردگی، اختلالات خوردن، اختلال سلوک (رفتارهای جدی ضد اجتماعی)، اختلال نقص توجه، بیش فعالی(ADHD) و … شوند.
• در دوران بلوغ  امکان دارد به دلیل افزایش استقلال از پدر و مادر، می‌تواند منجر به درگیری‌هایی در خانه ایجاد کند.
• حس کنجکاوی‌های اولیه جنسی خطرات دوران بلوغ را بیشتر می‌کند و می‌تواند منجر به استثمار جنسی شود.
• طبق آخرین آمار نوجوانان در این دوران (دختران 32 درصد و پسران 11 درصد) خودآزاری را تجربه می‌کنند.

برای دریافت مشاوره در رابطه با تربیت فرزندان در دوران بلوغ روی دکمه زیر کلیک کنید.

10 رفتار درست برای تربیت فرزندان در دوران بلوغ

والدین ممکن است در تربیت فرزندان خود در دوران بلوغ با چالش‌هایی مواجه شوند، از این رو آموزش بلوغ به والدین که چگونه بهتر در کنار فرزندانشان باشند مهم است. اما در اینجا 10 راهکار را در نظر گرفته‌ایم که تا حد زیادی می‌تواند به تربیت درست و اصولی فرزندشان کمک کند.

1. اعتماد به توانایی‌های درونی فرزند و عدم مقایسه او با دیگران

مقایسه فرزندان با یکدیگر یکی از رفتارهای رایجی است که گاه والدین به اشتباه آن را انجام می‌دهند، والدین باید آگاه باشند که هر کودکی با توجه به ویژگی‌های شخصیتی، محیط زندگی و ژنتیک در یکسری از زمینه‌ها دارای پتانسیل رشد و پیشرفت بوده و در برخی جنبه‌ها ضعیف‌تر عمل می‌کند و با پذیرفتن این حقیقت مقایسه فرزندان با یکدیگر تاثیر مخربی در شکل گیری شخصیت آنان دارد و بهتر است به توانایی‌های درونی فرزند خود اعتماد کرده و بدین طریق سبب افزایش عزت نفس وی شوند.

2. آموزش مسئولیت پذیری

مسئولیت‌پذیری یکی از فاکتورهایی است که والدین نباید در تربیت فرزندان خود از آن غافل شوند و در واقع کودکان با قبول مسئولیت و انجام تعهدات و وظایف خود می‌توانند به توانایی‌های خود اعتماد کرده و برای رسیدن به اهداف خود تلاش کنند. بهتر است والدین از همان سنین کودکی که شخصیت کودک در حال رشد و شکل‌گیری است مسئولیت پذیری را به کودکان خود بیاموزند تا اینکه در سنین نوجوانی و بلوغ بتوانند به شکل مستقل‌تری مسئولیت زندگی خود را پیش ببرند.

3. ایجاد صمیمیت

صمیمیت در رابطه والد فرزندی به معنای ایجاد یک رابطه دوستانه و نزدیک با فرزندان است، در واقع با ایجاد یک رابطه دوستانه و صمیمی والدین به فرزندان فرصت ابراز وجود، بروز توانایی‌ها و شکل گیری یک رابطه پایدار را می‌دهند، صمیمیت در رابطه والد فرزندی عاملی موثر در رشد و توسعه فردی بوده و به فرزندان کمک می‌کند تا خودشان را بهتر شناخته و با دیگران نیز به شکل سالم‌تر ارتباط برقرار کنند. عدم وجود صمیمیت در کانون خانواده اثرات نامطوبی بر روح و روان نوجوانان باقی خواهد گذاشت، برای دریافت مشاوره خانواده می‌توانید از مشاورین و متخصصین روانشناس صدای آرامش بهره‌مند شوید.

4. عدم تحقیر و ایجاد حس احترام

گاهی اوقات والدین برای گوشزد وظایف و ایجاد حس مسئولیت‌پذیری در فرزندان ناخواسته از ادبیات و لحن تند و تحقیرآمیز استفاده کرده که تاثیرات مخربی در روند رشد و تربیت آنان به جای ‌گذاشته و زمینه ساز مشکلات و چالش‌های بزرگتری در سنین بزرگسالی می‌شود، بهتر این است که والدین حس احترام را در محیط خانواده جاری کنند تا فرزندان احساس ارزشمندی بیشتری را تجربه کرده و از این طریق بتوانند خواسته‌ها و تمایلات خود را راحت‌تر درمیان بگذارند.

5. توجه به حریم شخصی فرزندان

لزوم ایجاد یک رابطه صمیمی و صلح آمیز با فرزندان در دوران بلوغ توجه به حریم شخصی آنان می‌باشد، فرزندان باید احساس کنند که حریم شخصی آنان مورد احترام و توجه والدین قرار دارد چرا که عدم رعایت حریم شخصی فرزندان توسط والدین باعث از بین رفتن حس اعتماد بین آنها شده و به عنوان یک الگوی رفتاری نادرست در ذهن فرزند جای می‌گیرد و سبب می‌شود که فرزند کودک و نوجوان ما همین رفتار غلط را با دیگران داشته باشد.

6. رعایت تعادل در کنترل و مراقبت از فرزندان

رعایت حد تعادل در سهل گیری و سخت‌گیری بیش از حد یکی از مهم‌ترین نکاتی است که والدین باید در تربیت فرزندان خو درسنین بلوغ مورد توجه قرار دهند. پدر و مادر باید به فرزندانشان قوانین و مسئولیت‌های خود را آموزش داده و در عین حال به آنها فرصت دهند که خودشان تصمیم بگیرند و از زندگی لذت ببرند. محدودیت یا آسان گیری بیش از حد هر دو آسیب‌هایی به روان نوجوان در این سنین حساس وارد می‌کند.

مقاله پیشنهادی: اشتباهات رایج والدین در تربیت فرزندان

7. ایجاد فرصت تجربه

نوجوان اگر اتفاقات هیجان انگیز زندگی را مثل، چتربازی، پیست اتومبیل رانی، بانجی جامپینگ، موتورسواری و مواردی از این دست را تجربه کند، به دنبال تخلیه هیجانات کاذب نمی‌رود. اگر این اتفاقات را به همراه پدر و مادر خود تجربه کند، به احتمال فراوان در آینده دوستانی سالم خواهد داشت.

8. دوری از پرخاشگری

نوجوان در سنین بلوغ، احساس غرور دارد و اگر در مسائل مختلف با پرخاشگری با وی رفتار شود، باعث شکسته شدن غرور او می‌شود. در نتیجه ممکن است شما به تعداد دفعات زیاد، تنش را با فرزندتان تجربه کنید.

9. تشویق به جای تنبیه

تشویق محرک رفتار است، یکی از راهکارهای مهم و اساسی در زمانی که می‌خواهید فرزند نوجوانتان را از انجام کاری منصرف کنید و به انجام کار دیگری ترغیب کنید استفاده از تشویق به جای تنبیه است، والدین باید بکوشند فرزند را به رفتار و کار درست تشویق کرده تا اینکه در ازای رفتار نادرست به فکر تنبیه او باشند.

10. آموزش مسائل جنسی

بی توجهی به آموزش مسائل جنسی به نوجوان به می‌تواند در آینده برای فرزند شما مشکل ساز باشد. به دلیل دسترسی کامل نوجوان به اینترنت و فضای مجازی، می‌تواند به این مسائل دست پیدا کند. پس چه بهتر که شما به عنوان والدین مسائل جنسی را به نوجوان خود به روش صحیح و اصولی آموزش دهید.

نتیجه گیری

در این مقاله به معرفی بلوغ، نشانه‌های آن و اینکه آیا بلوغ می‌تواند خطرناک باشد یا خیر صحبت شد. همچنین به شما 10 راهکار پیشنهاد کردیم تا بتوانید هر چه بهتر در تربیت فرزند در دروان بلوغ عمل کنید. امیدواریم با استفاده از این مقاله بتوانید تربیت صحیح‌تری در فرزندان خود داشته باشید.