روانشناسی سالمندان؛ چگونه با سالمندان رفتار کنیم؟

علت اهمیت مشاوره روانشناسی سالمندان چیست؟ هر انسانی با افزایش سن و پیری مواجه می‌شود و طبیعتاً در این دوران، انسان‌ها دچار مشکلاتی نظیر اختلال در خواب، مشکلات جسمانی، کاهش انگیزه و ناتوانی، افسردگی و… می‌شوند.

گاهی اوقات فرزندان و اطرافیان افراد مسن، به مشکلات افراد سالمند بی‌توجهی می‌کنند و با این تفکر که چون آنها پیر شده‌اند، خود را قانع می‌کنند و به مشکلات سالمندان توجهی نمی‌کنند. همچنین گاهی اوقات ممکن است که افراد مسن به دلیل کهولت سن، دچار افسردگی شوند که این یکی از عمده‌ترین مشکلات آنها است. در چنین مواقعی این افراد باید به کمک همراهان خود برای روان درمانی به مشاور روانشناسی سالمندان مراجعه کنند.

فرق بین روانشناس سالمند و روانپزشک سالمند چیست؟

معمولا برای درمان و بهبود وضعیت روحی روانی سالمندان، دو نوع پزشک داریم؛ روانشناس سالمند و دیگری روانپزشک سالمند.

روانشناس سالمند

روانشناس سالمند عموما به بررسی رفتار سالمندان و تأثیر آن بر زندگی آنان می‌پردازد. روانشناس سالمند، معمولا سعی می‌کند تا با گفتاردرمانی، وضعیت ذهنی و عملکرد سالمندان را بهبود دهد. لازم به ذکر است هنگامی که سالمندان به روانشناس مراجعه می‌کنند، مشکلات حاد و دشواری آن‌ها را تهدید نمی‌کند. اما روانپزشک سالمند کمی تفاوت دارد.

روانپزشک سالمند

یک روانپزشک سالمند، روش کار و شیوه درمانی آن با روانشناس سالمند فرق می‌کند. هنگامی که سالمندان به روانپزشک مراجعه می‌کنند، به این معناست که عموما مشکلات جدی‌تری آنان را تهدید می‌کند. مشکلاتی مثل افسردگی، آلزایمر، پرخاشگری و… که اگر منجر به بروز اختلال شدید در زندگی آن‌ها شود، باعث می‌شود تا به روانپزشک سالمند مراجعه کنند. همچنین روانپزشک سالمند سعی می‌کند تا با تجویز دارو مشکلات را حل کند.

روانشناسی دوران پیری

اما اهمیت روانشناسی دوران پیری چه زمانی نمایان می‌شود؟ اگر بخواهیم واقع بین باشیم، دوران پیری بخشی از زندگی است. چه خوشتان بیاید یا نیاید، روزی نوبت دوران پیری شما هم می‌رسد. اما اینکه چگونه بتوانیم با این دوران کنار بیاییم و یا حتی از دوره سالمندی لذت ببریم، نیازمند ایجاد یک پلن، استراتژی و هدف مشخص است. اکثر سالمندانی که به روانشناس مراجعه می‌کنند، هیچ آگاهی و اطلاعات درستی از زندگی سالمندی ندارند و تصورر می‌کنند که دوران اصلی زندگی آنان به پایان رسیده است! در صورتی که اینگونه نیست و علت این طرز تفکر، عدم شناخت درست آنان از دوران پیری است.

استفاده از مشاوره روانشناسی ویژه سالمندان، این افراد را از حالت بلاتکلیفی، سردرگمی و افسردگی خارج می‌کند. مشاور سالمندان، با آگاهی از شرایط و مشکلات موجود، تلاش می‌کند تا در کنار افراد مسن باشد، به آنان امید دهد و انگیزه سابق را برای زندگی به آنان بازگرداند.

عمده ترین مشکلات سالمندان

برخی از مشکلاتی که سالمندان با آن دست و پنجه نرم می‌کنند در موارد زیر به آن اشاره شده است.

احساس تنهایی

یکی از عمده‌ترین مشکلاتی که سالمندان با آن مواجه هستند، احساس تنهایی است. این مشکل زمانی پیش می‌آید که سالمندان با مستقل شدن و ازدواج فرزندانشان و یا فوت همسرشان روبرو می‌شوند. در نتیجه این مشکلات عدم توانایی ارتباط با دیگران را به همراه دارد.

مشکلات روحی روانی

مشکلات روحی-روانی یکی دیگر از عمده مشکلاتی است که در سالمندان اتفاق می‌افتد که به دلیل کهولت در سن و یا همان احساس تنهایی امری کاملا طبیعی است. در چنین مواقعی بهترین راه درمان چیست؟

یکی از بهترین راهکار ها، مراجعه به مشاور خانواده است. علت تأکید ما به این دلیل است که مشاور و روانشناس خانواده از شرایط و موقعیت سالمندان کاملا آگاه است، با آن‌ها هم صحبت است و درک کاملی از مشکلات آنان دارد. همچنین از آنجایی که در زمینه مشاوره و روانشناسی سالمندان تخصص دارد، می‌تواند بهترین راهکارها را به سالمندان ارائه دهد.

کاهش انرژی و خستگی

با افزایش سن و کهولت در سن، خستگی و کاهش انرژی در کاملا به چشم می‌آید. درصورتی که این خستگی‌ها و کمبود انرژی در سالمندان بوجود بیاید و بطور مداوم در حال رخداد باشد، تأثیرات منفی در بلند مدت بر این افراد می‌گذارد. یکی از راه‌های بازگشت انرژی و کاهش خستگی در این عزیزان، ورزش کردن است اما باید با توجه به شرایط و سیستم بدنی خود، با پزشک و یا مشاور متخصص سالمندان هماهنگ باشند.

افسردگی

یکی دیگر از مشکلات عمده که برای سالمندان بوجود می‌آید افسردگی است. البته آمار افسردگی در سالمندان نسبت به افسردگی در جوانان کمتر است و حتی خود سالمندان این افسردگی را جدی نمی‌گیرند و این مشکل را تقصیر پیری و کهولت در سن می‌اندازند که کاملا تصور اشتباهی است. بهترین راه برای حل مشکل افسردگی، تقویت ارتباط اجتماعی با همنوعان خود است.

مقاله پیشنهادی: افسردگی در افراد چاق

تغذیه و مشکلات جسمانی

با افزایش سن، افراد باید نسبت به سلامت تغذیه و سلامت جسمانی خود حساسیت بیشتری داشته باشند. زیرا بدن آن‌ها طبیعتا دچار ضغف بیشتری نسبت به گذشته می‌شود. پیروی از یک برنامه غذایی اصولی و بهره‌وری از مشاوره تغذیه تخصصی یکی از راههایی است که سالمندان می‌توانند با کمک آن سلامتی خود را تضمین کنند.

زندگی پس از بازنشستگی

زندگی پس از بازنشستگی، همانقدر که جذاب به نظر می‌آید، برای عده‌ای از سالمندان افسردگی مزمن می‌آورد! این افسردگی هم طبیعی است زیرا بعد از بازنشستگی، طبیعتا زمان اوقات فراغت سالمندان بیشتر می‌شود. این زمان خالی و بیکار بودن و البته زندگی بدون برنامه، باعث احساس تنهایی، ناامیدی و بی انگیزگی در سالمندان می‌شود. مراجعه به مشاور و دریافت مشاوره روانشناسی سالمندان یکی از راهکارهای مقابله با این مشکل است.

عدم درآمد کافی

مشکلات سالمندان متأسفانه کم نیست و منهای مشکلات روحی روانی و افسردگی که سالمندان دچار آن می‌شوند، عدم درآمد کافی برای دوران پیری یکی از دغدغه‌های سالمندان است. البته این طبیعی است که سالمندان به دلیل کهولت در سن، توانایی انجام برخی کارها را نداشته باشند، اما این بدان معنا نیست که باید بقیه عمر خود را بیهوده بگذرانند.

چاره چیست؟ یکی از راه‌ های حل این مشکل، کمک گرفتن از کسانی است که در این زمینه مهارت و تخصص بالایی دارند. یکی از وظایف روانشناس سالمندان درک و شناخت کامل از مشکلات سالمندان و ارائه راهکار به آنان است.

اهمیت مشاوره روانشناسی سالمندان

مشاوران روانشناسی سالمندان، سالیان سال به مطالعه، کسب تجربه، تحقیق و آموزش تخصصی در شیوه‌های مختلف روان درمانی پرداخته‌اند. از این رو، با مسائل و مشکلات سالمندان از جمله آلزایمر، زوال عقل، افسردگی و دیگر بیماری‌ها کاملا آشنا هستند و می‌توانند بهترین مشاوره و راه درمانی را به آنان ارائه دهند.

همچنین یکی از توانایی‌های یک مشاور متخصص و حرفه‌ای، تعیین استراتژی، ایجاد یک برنامه روتین و بلند مدت برای سالمندان است. بعلاوه یکی دیگر از راه‌های شناخت کامل سالمندان، تست‌های تخصصی شخصیت‌شناسی است که توسط مشاورین ساپتک ایرانیان نیز انجام می‌پذیرد.

چگونه با سالمندان رفتار کنیم؟

اکنون که با عمده‌ترین مشکلات سالمندان آشنا شدیم، باید بدانیم که چگونه با سالمندان رفتار کنیم؟ بطور کلی اصول رفتار با سالمندان به شرح زیر است:

• در انجام امور روزانه سالمندان به آنان کمک کنیم.
• با آنان صحبت کنیم و نگذاریم احساس تنهایی کنند.
• از آن‌ها بخواهیم خاطرات گذشته را برایمان تعریف کنند.
• به حرف‌های سالمندان گوش دهید و از بی اعتنایی خودداری کنید.
• آنها نباید احساس تنهایی کنند؛ پس سعی کنید مانند یک دوست صمیمی با آنها معاشرت کنید.
• اگر سالمندان کمی با لحن نامناسب با شما صحبت کردند، دلخور نشوید. این امری کاملا طبیعی است.

نتیجه‌ گیری

در این مقاله درباره مشاوره روانشناسی سالمندان و اهمیت آن صحبت کردیم. یکی از عوامل مهم سلامت روح و روان سالمندان اصول مشاوره با سالمندان و هم کلام شدن بصورت درست با آنان است. به یاد داشته باشید که رفتار نادرست و پرخاشگری با سالمندان باعث سرخوردگی و به ندرت، افسردگی شدید در آنان خواهد شد.